fig. een illusie soms ver van de realiteit. Hier: biedt de ander mij een mes of zijn hand.
In deze bijdrage met als thema ‘kracht van illusie’ volgt een verkenning naar het fenomeen illusie met name de overtuigende kracht ervan. Illusie staat hier voor het zich voordoen van beperkingen van interpretaties die vervolgens worden geprojecteerd op ervaringen. De illustratie toont een wellicht extreme variant met een negatieve verwachting, omgekeerd is dit ook mogelijk. In het onderstaande een korte en nadere verkenning van dit fenomeen.
Illusie
Er zijn nog al wat betekenissen voor illusie, zoals: zinsbegoocheling, kunstmatige voorstelling, droomwereld, enzovoort (uit: www.woorden.org). Voor deze verkenning wordt de volgende definitie aangehouden: de ervaring van een situatie waarvan de kenmerken of betekenis verkeerd geïnterpreteerd worden onder invloed van bepaalde ervaringen en/of verwachtingen.
Interpretatie
We interpreteren vrijwel de gehele dag; er is iets aan te hand, we zien iets, er gebeurt iets in ons, we lezen iets, en wat er ook maar is, we interpreteren waardoor we én woorden geven aan wat er is én dit een bepaalde betekenis voor ons krijgt. Zodra een betekenis is toegekend, kunnen we vervolgens bepalen ‘of en wat’ we ermee willen doen. Er zijn interpretaties die overeenstemmen met de realiteit en er zijn interpretaties die daarvan afwijken.
Gekleurd
Heel vanzelfsprekend worden onze interpretaties echter beïnvloed en gekleurd door onze ervaringen en verwachtingen. Onze interpretaties kunnen hierdoor een beetje, wat meer, of volledig naast de realiteit zitten. Als onze interpretatie niet overeenstemt met wat er werkelijk is, dan is sprake van een gehele of gedeeltelijke ‘illusoire waarneming’.
Kracht
De ‘kracht van illusie’ is dat ze echter zo overtuigend wordt ervaren. Wij geloven onze illusies en houden er soms zo aan vast, meestal totdat het tegendeel wordt ervaren of bewezen. Dit toont zich bijvoorbeeld in discussies en gelijk willen hebben.
Soms zit ons ‘geloof’ echter zo diep verankerd in ons onderbewustzijn, dan kunnen we geen weerstand bieden aan de interpretatie. Dit toont zich vaak in relaties als ‘het zich afsluiten’ of ‘verwijten, aanvallen’, terwijl wij dat in feite helemaal niet willen!
Verademing
Hoe pijnlijk soms ook voor ons ego-stuk; we hebben het soms gewoon verkeerd ingeschat. Het ontsluiten van of inzicht krijgen in je illusie, kan vooral ook als een verademing worden ervaren. Zodra situaties minder zwart wit blijken dan wij denken, ontstaat er meer ruimte voor alternatieve interpretatie en evenzo voor onze omgang met situaties.
Omgang met illusie
Er zijn vele manieren van omgang. Het is vooral van belang om ons te beseffen hoe sterk wij geneigd kunnen zijn om te willen vasthouden aan wat wij zelf menen waar te nemen en geloven. Het is daarbij prettig dat wij met ons besef flexibel of relativerend kunnen omgaan. Vervolgens is het van belang om te erkennen dat de mogelijkheid van illusie zich wellicht voordoet. Om daarna te reflecteren op onze interpretatie in relatie tot een bepaalde situatie en eventuele oorzaken van een illusie te ontmantelen.
Onbewust aangedreven interpretaties hebben veelal een dieper gelegen oorzaak en kunnen dan beter in een therapeutische setting worden verkend.
Karel van Nimwegen is werkzaam als Psychosociaal therapeut (Gestalt, Somatic Experiencing) en Coach bij hartsupport.nl en loopbaansupport.nl. De artikelen in de -blog/White paper- brengen veelal een beperkte doch zinvol geachte en of uitdagende toelichting van bepaalde psychosociale onderwerpen onder de aandacht, waarbij therapie en/of coaching perspectief kan bieden. Feedback is welkom.
meer info zie: www.hartsupport.nl